KALENDARIUM

PRZEGLĄD NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ

X w. – Przyjęcie chrześcijaństwa. Na Wzgórzu Tumskim wzniesiono warowny gród książęcy z podgrodziem w miejscu ośrodka kultu pogańskiego.

ok. 1000 – Osiedlenie się benedyktynów, zakonu założonego przez św. Benedykta (VI w.). Budowa preromańskiego palatium Bolesława I Chrobrego oraz dwóch rotund.

1031 – Zniszczenie Płocka przez Rusinów pod wodzą Jarosława i Mścisława.

1039 – 1047 – Płock stolicą samodzielnego państwa Miecława (Masława), b. cześnika Mieszka II. Gród liczy około 1000 mieszkańców.

1075 – Powstanie biskupstwa płockiego; pierwszym biskupem był Marek.

1079 – 1138 – Płock spełnia funkcję stolicy za panowania Władysława I Hermana i Bolesława III Krzywoustego. Budowa wczesnoromańskiego palatium i kościoła na terenie grodu.

1102 – Śmierć władcy Polski Władysława I Hermana na zamku płockim.

1138 – Śmierć i pogrzeb w Płocku Bolesława III Krzywosutego. Dzielnicowy podział kraju. Płock stolicą dzielnicy mazowieckiej, a później księstwa mazowieckiego (płockiego).

1130 – 1144 – Biskup Aleksander z Malonne buduje romańską katedrę.

XII w. – Rozkwit kultury oraz rozwój gospodarczy (handel i rzemiosła). Osada liczy ok. 3000 mieszkańców. Założenie osiedla żydowskiego. Powstanie opactwa benedyktyńskiego.

1177 – Wybito pierwszą monetę płocką (brakteat).

1180 – Założenie szkoły typu trivium przy kolegiacie św. Michała, zbudowanej w 1150 r. (dzisiejsza „Małachowianka”).

1225 – 1237 – Dominikanie wznoszą kościół i klasztor; pierwsze budowle z cegły na Mazowszu.

1237 – Nadanie osadzie przywileju lokacyjnego przez biskupa płockiego Piotra I Półkozica.

ok. 1240 – Budowa romańskiej kolegiaty pw. św. Michała Archanioła (dzisiejsza „Małachowianka”).

1286 – Zdobycie i spalenie miasta przez Litwinów i Rusinów.

1325 – Spalenie Płocka przez rycerstwo małopolskie pod wodzą Władysława Łokietka.

1341 – Wybito kolejną monetę płocką (kwartnik-półgrosz mazowiecki).

1351 – 1370 – Zwierzchnie rządy nad miastem sprawuje król polski Kazimierz Wielki. Rozwój terytorialny i gospodarczy Płocka, obwarowanie miasta murem obronnym i fosą oraz budowa zamku.

1356 – Założenie fundamentów pod budowę kościoła św. Bartłomieja (obecna fara).

1370 – 1381 – Rządy księcia Siemowita III

1405 – Fundacja szpitala św. Trójcy przez księżną Aleksandrę (siostrę króla Władysława Jagiełły), żonę księcia Siemowita IV.

1409 – 1410 – Płock staje się główną bazą zaopatrzeniową wojsk polskich w bitwie z Krzyżakami pod Grunwaldem.

1495 – Bezpotomna śmierć ostatneigo księcia płockiego Janusza II. Inkorporacja księstwa płockiego do Korony. Miasto staje się stolicą województwa i starostwa płockiego.

1498 – król Jan Olbracht nadaje miastu przywilej, na mocy którego zarząd miasta buduje pierwsze wodociągi.

XVI w. – Rozwija się handel zbożem spławianym Wisłą do Gdańska, sukiennictwo, młynarstwo, piwowarstwo, złotnictwo. Rozwój szkolnictwa i budownictwa (600 domów częściowo murowanych, brukowanie ulic). Miasto liczy 5000 mieszkańców.

1511 – Pożar zamku i miasta.

1526 – Śmierć oki. 1100 mieszkańców z powodu zarazy (30% ludności).

1529 – 1530 – Starostwo płockie w rękach królowej Bony, która w roku 1545 otrzymała jako „oprawę” wszystkie królewszczyzny Mazowsza o rocznych dochodach ok. 30.000 zł.

1531 – Początek budowy renesansowej katedy (po pożarze w 1530 r.).

1532 – Osunięcie się do Wisły skarpy z częścią zabudowań zamkowych.

1534 – Burmistrzem miasta został aptekarz Jan Alantsee, aromatariusz królewski, budowniczy wodociągów miejskich. Wizyta króla Zygmunta Augusta w mieście.

1545 – Pożar ulic Dobrzyńskiej, Piekarskiej i Nadwiślańskiej wraz z kościołem fanym.

1611 – Sprowadzenie jezuitów, którzy obejmują szkołę kolegiacką i budują dla niej gmach dla ok. 350-400 uczniów – obecnie środkowe skrzydło „Małachowianki”.

1616 – Fragment miasta strawiony przez pożar. Znieszczeniu uległ kościół św. Ducha, połowa rynku aż do fary oraz domy szkolne jezuitów.

1655 – 1657 – Płock pod okupacją szwedzką; zniszczeniu ulega zamek, szpital i domy mieszczańskie.

1657 – Król Karol Gustaw wraz ze sztabem kwateruje w kolegium jezuitów. Wywiezienie z kolegium do Szwecji cennego księgozbioru.

XVII – XVIII w. – Stopniowy upadek miasta na skutek pożarów, epidemii i zniszczeń wojennych. Płock liczy ok. 1000 mieszkańców.

1710 – Powstaje Wyższe Seminarium Duchowne; jest nadłużej działającą wyższą uczelnią w mieście.

1731 – W wyniku erozji skarpy płockiej, do Wisły osuwa się niemal cała ulica Nadwiślańska między innymi z częścią kościoła farnego.

1773 – Przejęcie gmachów kolegium jezuickiego przez Komisję Edukacji Narodowej; utworzenie państwowej szkoły podlegającej merytorycznie Uniwersytetowi Jagiellońskiemu.

1784 – Szpital św. Trójcy przeniesiony do gmachu kolegium pojezuickiego.

1793 – 1806 – Miasto pod zaborem pruskim. Siedziba Kamery (podatki, ceny, kolonizacja, sprawy rzemiosła, handel, manufaktury) oraz regencji (sądownictwo, oświata, wyznania). Konfiskata dóbr kościelnych. Wzrost ludności do ok. 4000.

1806 – 1807 – Wojska francuskie w Płocku, Józef Wybicki organizuje w Płocku administrację, gospodarkę i oświatę. Płock zostaje stolicą departamentu.

1808 – 1813 – Prefektem departamentu płockiego został Rajmund Rembieliński (założenie teatru i drukarni, wydanie „Dziennika Departamentu Płockiego”, organizowanie i uzbrajanie oddziałów wojskowych). Brukowanie ulic, urbanizacja.

1810 – Pożar zniszczył całą drewniną zabudowę ulicy Synagogalnej.

1815 – Płock zostaje miastem wojewódzkim (siedziba Komisji i Rady Województwa Płockiego). Miasto liczy 5000 mieszkańców.

1816 – 1834 – Prezesem Komisji Województwa Płockiego został gen Florian Kobyliński. Następuje rozwój budownictwa (ratusz, rogatki miejskie), brukowanie ulic i placów, zakładanie parkingów,, organizowanie świeckiej szkoły żeńskiej (1816). Powstanie płockiej Dyrekcji Szczegółowej Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego (1826), rozwój Szkoły Płockiej. Wzrost liczby ludności do 10000 mieszkańców.

1817 – Stary ratusz murowany zostaje rozebrany.

1820 – Powstanie Towarzystwa Naukowego Płockiego oraz utworzenie muzeum (1821) przy Szkole Wojewódzkiej (dzisiejsza „Małachowianka”). W mieście było 420 domów, w tym: murowanych 165, z murem pruskim 135, drewnianych 120.

1824 – 1825 – Budowa nowego, klasycystycznego ratusza; koszt budowy wyniósł 70.000 złp.

1825 – Wizyta w Płocku cara Aleksandra I. Uroczyste złożenie szczątków Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego w Kaplicy Królewskiej (12.IX).

1830 – 1831 – Powstanie Listopadowe (tworzenie oddziałów wojskowych, wydawanie „Gońca Płockiego”). Epidemia cholery azjatyckiej. Ostatnia sesja Sejmu powstańczego Królestwa Polskiego w ratuszu płockim.

1837 – Miasto zostaje stolicą guberni płockiej.

1836 – 1838 – Budowa mostu łyżwowego przez Wisłę.

1846 – Powstanie żeglugi parowej na Wiśle.

1850 – Płock liczy 12.000 mieszkańców.

1863 – Walki powstańcze w mieście i okolicy. Stracenie w Płocku gen. Zygmunta Padlewskiego, naczelnika wojskowego woj. płockiego (15.V).

1866 – Konfiskata pałacu biskupiego, wywiezienie bpa. płockiego Wincentego Teofila Chościak-Popiela do Rosji (1868).

1867 – Poświęcenie prawosławnego Soboru.

1870 – Założenie Towarzystwa Spółdzielczego i Kasy Pożyczkowej „Zgoda” w Płocku (dzisiejsza PSS „Zgoda”). Początki przemysłu maszynowego; utworzenie pierwszej fabryczki maszyn i urządzeń rolniczych M.S. Sarna.

1874 – Powstanie Ochotniczej Straży Ogniowej.

1879 – Budowa miejskich wodociągów. Miasto liczy 20.000 mieszkańców.

1885 – Powstanie Towarzystwa Wioślarskiego, istniejącego do dziś.

1900 – Założenie Towarzystwa Muzycznego; obecnie im. Wacława Lachmana.

1901 – 1903 – Gruntowna rekonstukcja katedry płockiej wg projektu Stefana Szyllera.

1903 – Założenie Muzeum Diecezjalnego.

1906 – Utworzenie pierwszej szkoły z polskim językiem wykładowym – Płockiego Gimnazjum Macierzy Szkolnej (obecnie Liceum Ogólnokształcące im. Władysława Jagiełły).

1907 – Pierwsze zebranie organizacyjne Towarzystwa Naukowego Płockiego po 77. latach przerwy w działalności statutowej (23.III).

1911 – 1913 – Budowa klasztoru i katedry mariawitów.

1012 – Otwarcie muzeum Towarzystwa Naukowego Płockiego; zbiory mieściły się w dziewięciu pokojach.

1913 – Według spisu Płock osiągnął 30.612 mieszkańców.

1914 – Ostrzeliwanie miasta przez Niemców; uszkodzenie wieży ciśnień.

1915 – 1918 – Płock pod okupacją niemiecką od 15 lutego. Od 12 maja 1918 r. ukazuje się piewszy nume dziennika „Kurier Płocki”.

1916 – 6 maja oddanie stałego mostu na Wiśle; w uroczystościach bierze udział Jen. gub. Bessemer.

1917 – 8 lutego odbyło się inauguracyjne posiedzenie pierwszej Rady Miejskiej. Burmistrzem zostaje dr Aleksander Maciesza; 5 października zarząd miasta przechodzi w ręce polskie.

1917, 1919, 1924 – Trzykrotnie wizytował miasto gen. Józef Haller, popularny dowódca wojskowy II RP.

1918 – 11 listopada rozbrajanie Niemców; przejęcie Poczty Płockiej od Niemców przez Wincentego Majewskiego; Płock staje się miastem powiatowym.

1920 – 21 kwietnia Rada Miasta postanawia przemianować ulicę Dominikańską na 1-go Maja.

1920 – Wojna polsko-bolszewicka; częściowe zajęcie miasta pzez bolszewików (18 sierpnia); bohaterska postawa obróńców miasta; powstają barykady.

1921 – 10 kwietnia odznaczenie Płocka przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego Krzyżem Walecznych za bohaterską obronę podczas wojny polsko-bolszewickiej.

1923 – włączenie 1 kwietnia Radziwia do Płocka.

1925 – Oddanie do użytku odcinka kolei Płock – Kutno.

1931 – Utworzenie Klubu Artystycznego Płocczan.

1934 – 1937 – Budowa portu i stoczni w Radziwiu.

1938 – Oddanie do użytku mostu drogowo-kolejowego im. Legionów marsz. Józefa Piłsudskiego. Płock liczy 33.840 mieszkańców.

1940 – Niemcy utworzyli 1 września getto obejmujące ulice: Szeroką (obecnie Kwiatka), Synagogalną, Tylną, Niecałą i fragment Bielskiej; umieścili w nim 10 tys. Żydów, w tym 7 tys. to mieszkańcy Płocka.

1939 – 1945 – Miasto pod okupacją niemiecką; zbombardowanie mostów i katedry; eksterminacja 34% ludności, w tym głównie Żydów. 21 stycznia 1945 r. wkroczenie do Płocka wojsk II Fontu Białoruskiego i wyzwolenie miasta.

1951 – Założenie Ogodu Zoologicznego. Rozebranie Wielkiej Synagogi Płockiej.

1953 – Rozpoczęcie rozbudowy Fabyki Maszyn Żniwnych za miastem, w rejonie ul. Otolińskiej. W Radziwiu wybudowano elewator zbożowy (silosy, wieżę i młyn).

1960 – Rozpoczęcie budowy MZRiP (kombinatu rafineryjno – petrochemicznego). Obecnie PKN ORLEN.

1967 – Utworzenie 18 kwietnia Filii Politechniki Warszawskiej; uczelnia istnieje nadal pod nazwą: Politechnika Warszawska Szkoła Nauk Technicznych i Społecznych w Płocku.

1968 – Uruchomienie w Fabryce Maszyn Żniwnych seryjnej produkcji kombajnów o nazwie „BIZON”.

1972 – Odsłonięcie pomnika Władysława Broniewskiego, poety, płocczanina.

1973 – Otwarcie Muzeum Mazowieckiego w gmachu dawnego opactwa benedyktyńskiego.

1974 – Oddanie do eksploatacji gmachu Teatru Płockiego. Wybudowanie gmachu III Liceum Ogólnokształcącego (obecnie im. Marii Dąbrowskiej).

1975 – Od 1 czerwca Płock ponownie staje się stolicą województwa. Uoczyste obchody 900-lecia diecezji płockiej. Płock liczy 88.000 mieszkańców. Wybudowanie Domu Technika MZRiP przy ul. Kazimierza Wielkiego oraz krytej pływalni przy al. F. Kobylińskiego.

1991 – W dniach 7 i 8 czerwca w ramach czwartej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski, papież odwiedził Płock.

1994 – Płock liczy 126.000 mieszkańców (31 grudnia).

1996 – Honorowym Obywatelem Miasta Płocka został Karol Dedecius, tłumacz niemiecki literatury polskiej w Niemczech, założyciel i dyrektor Deutsches-Polen Institut w Darmstadt. Półwiecze istnienia obchodził Harcerski Zespół Pieśni i Tańca „DZIECI PŁOCKA”, którego założycielem był w 1946 r. druh Wacław Milke. Otwarcie Domu Darmstadt na Starym Rynku w Płocku.

1999 – 1 stycznia Płock stracił status miasta wojewódzkiego i stał się siedzibą powiatów: grodzkiego i ziemskiego. Na Podolszycach Południe oddano do użytku krytą pływalnię „Podolanka”. Utworzono Państwową Wyższą Szkołę Zawodową. W wyniku połączenia Petrochemii Płock S.A. i Centrali Produktów Naftowych powstał Polski Koncern Naftowy ORLEN (19 maja); połączenie słów orzeł i energia.

2000 – Papież Jan Paweł II kanonizował w Rzymie siostrę Faustynę Helenę Kowalską, która 22 lutego 1931 r. w Płocku miała objawienie Jezusa Miłosiernego.

2001 – W dniu 6 czerwca rozpoczął działalność handlową hipermarket Auchan na Podolszycach Południe; rok później wybudowano supermarket OBI.

2002 – Ogłoszono upadłość ZPD „COTEX”, kiedyś czołowego zakładu dziewiarskiego zatrudniającego ponad 2000 osób. Dr. hab. inż. Zbigniewa Kruszewskiego wybrano prezesem Towarzystwa Naukowego Płockiego.

2002 – 2005 – Wybudowano nowy most drogowy przez Wisłę (1200 m.), składający się z dwóch części: nurtowej o długości 615 i zalewowej o długości 585 m. Most posiada konstrukcję podwieszoną z dwoma pylonami.

2007 – Nastąpiła przeprowadzka PERN „Przyjaźń” do nowej siedziby przy ul. Wyszogrodzkiej. Zakończono budowę dróg dojazdowych do II przeprawy mostowej przez Wisłę. Wyremontowano zabytkową łaźnię (dawna mykwa żydowska) przy ul. Sienkiewicza 36 dla potrzeb Płockiej Galerii Sztuki.

2008 – Dnia 9 maja zmarł druh Wacław Milke – założyciel i długoletni kierownik artystyczny Harcerskiego Zespołu Pieśni i Tańca „Dzieci Płocka”.

2009 – 20-21 czerwca odbył się III Płocki Piknik Lotniczy; impreza zgromadziła około 30 tys. widzów.

2010 – Dnia 24 listopada nastąpiło otwarcie trzeciej w Płocku Galerii Mosty przy ul. Tysiąclecia. Galeria zajmuje powierzchnię ok. 12 tys. m. kw., na której znajduje się blisko 50 sklepów.

2011 – oddanie do użytku molo na Wiśle.

2011 – Dnia 9 czerwca godność Honorowego Obywatela Miasta Płocka uchwałą sesji Rady Miasta otrzymał Tadeusz Mazowiecki, wybitny płocczanin, pierwszy premier niekomunistycznego rządu w Europie Wschodniej.

2011 – Piłkarze Wisły Płock Mistrzami Polski w piłce ręcznej mężczyzn.

2012 – Na Skarpie przy ulicy Piekarskiej nastąpiło odsłonięcie pomnika księcia Bolesława III Krzywoustego i sześciu jego rycerzy, autorstwa toruńskiego rzeźbiarza Zbigniewa Mikielewicza.

2013 – W zaadaptowanym budynku d. bóżnicy przy ulicy Kwiatka 7. odbyło się uroczyste otwarcie Muzeum Żydów Mazowieckich.

2014 – nastąpiło oddanie do użytkowania odrestaurowanej wieży ciśnień przy ul. Warszawskiej, w której mieści się restauracja oraz na szczycie punkt widokowy.

2014 – budowa wiaduktu kolejowego nad aleją J. Piłsudskiego.

2014 – budowa I odcinka obwodnicy, która połączyła nowy most z PKN Orlen

2014 – oddanie do użytku nowego Dworca PKP/PKS

2015 – rewitalizacja zabytkowych budynków dawnego Kolegium i dawnej Kolegiaty św. Michała w LO im. St. Małachowskiego.