Gmach Sądu – Dawny Pałac Biskupi
Okazały Gmach Sądu to dwany Pałac Biskupi, którego budowę rozpoczął w 1600 r. biskup Wojciech Baranowski.
Pl. Narutowicza 4/6
09-402 Płock
W 1075 r. w płocku utworzono biskupstwo. Przez pierwsze dwieście lat biskup i pomagający mu księża mieszkali na zamku książęcym przy katedrze. W XIV w. podjęto decyzję o budowie domu dla biskupa. Resztki tej (prawdopodobnie jednej z pierwszych murowanych) budowli mogą się znajdować gdzieś pod sądem. Płoccy biskupi nie przepadali za swoją siedzibą i wiadomo, że w XV w. woleli spędzać czas w swojej rezydencji w Pułtusku, skąd było im bliżej do Warszawy.
W 1600 r. biskup Wojciech Baranowski rozpoczął budowę nowego pałacu z frontem na Rynek Kanoniczny i ogrodem z winnicą na stokach skarpy. Pałac składał się z trzech budynków. Przez lata wielokrotnie przechodził renowacje. Biskupi w nim nie mieszkali, więc kiedy tylko przez Płock przechodziły jakieś wojska, zajmowały pałac. Pod koniec XVII w. pałac zaczął po raz kolejny odnawiać biskup Hieronim Szeptycki. Budynek został właściwie wzniesiony na nowo. Prace dokończył i wnętrza urządził biskup Jerzy Michał Poniatowski, najmłodszy brat Stanisława Augusta Poniatowskiego. Dzięki ich staraniom powstał murowany, piętrowy pałac o dwóch fasadach, otoczony oficynami i stajniami, kryty dachówką, o drewnianych podłogach układanych w szachownicę, z oknami w dębowych ramach i masą obitych w skórę mebli.
W latach niewoli narodowej zabudowania pałacowe dzieliły różny losy: w 1799 r. stajnie i wozownie zajęto na składy zboża, w 1809 r. funkcjonował tu lazaret wojskowy i piekarnia, trzy lata później koszary i szpital. W 1866 r. Pałac Biskupi został skonfiskowany przez władze carskie. Po 1879 r. obiekt zostaje rozbudowany i przeznaczony na sądy i hipotekę. W 1880 r. w czasie rozbudowy zmieniono wygląd budynku. Powstał duży gmach z dobudowanymi skrzydłami w stronę Rynku Kanonicznego dla sądu okręgowego, hipoteki i izby skarbowej. W 1890 r. w głównej sali sądowej zawieszono żyrandol z brązu o średnicy 4 m na 240 świec, który został zrabowany przez Niemców w czasie drugiej wojny światowej. W latach 20 XX w. elewacje budynku ozdobione zostały jońskimi pilastrami, które nadały budynkowi klasycystyczny charakter, harmonizujący z pozostałą zabudową placu.
W chwili obecnej siedzibę mają tu instytucje sądowe.